Nguyên nhân béo phì ở trẻ em, thực trạng thừa cân là những bữa ăn chế độ không hợp lí. Kèm theo không vận động dẫn đến dư thừa tích tụ trên cơ thể. Là 2 nguyên nhân phổ biến nhất mà chắc chắn bạn đã biết
Vậy làm cách nào để phòng chống thừa cân, béo phì ở trẻ trên học đường.
Cùng Nhà thuốc Minh Khang đi tìm hiểu nhé.
NGUYÊN NHÂN BÉO PHÌ Ở TRẺ EM
Định nghĩa của thừa cân béo phì
Thừa cân là tình trạng cân nặng của cơ thể tăng quá mức so với cân nặng chuẩn tương ứng với chiều cao.
Béo phì là một trong những trạng thái bệnh lý được đặc trưng bởi sự tích tụ mỡ nhiều quá mức cần thiết làm tổn hại đến sức khỏe
Hay tỷ lệ mỡ cơ thể tăng cao bất thường với số lượng đủ để gây nguy hiểm.
Nguyên nhân béo phì ở trẻ em
Nguyên nhân béo phì ở trẻ em, thực trạng thừa cân do một số yếu tố sau :
Tiêu thụ năng lượng vượt quá nhu cầu: Khi trẻ ăn nhiều calo hơn là cần thiết và không đốt cháy đủ lượng calo.
Thông qua hoạt động thể chất hàng ngày, dẫn đến tích tụ mỡ trong cơ thể.
Chế độ ăn không cân đối: Một chế độ ăn chứa quá nhiều thức ăn có năng lượng cao
Như : thức ăn nhanh, thức ăn chứa nhiều đường và chất béo, ít rau và trái cây có thể làm tăng nguy cơ béo phì ở trẻ em.
Môi trường gia đình: Nếu các thành viên trong gia đình có thói quen ăn nhiều, không có hoạt động thể chất.
Hay có chế độ ăn không lành mạnh, trẻ em có thể học hỏi.
Và tự nhiên hình thành những thói quen tương tự. .
Thiếu hoạt động thể chất: Khi trẻ không tham gia đủ hoạt động thể chất hàng ngày, như không chơi ngoài trời
Ít tham gia vào hoạt động thể thao, sẽ làm tăng nguy cơ béo phì.
Yếu tố di truyền: Một phần di truyền cũng có thể đóng vai trò trong việc xuất hiện trò lừa đảo ở trẻ em.
Nếu có người thân trong gia đình béo phì. Trẻ em có nguy cơ cao hơn mắc bệnh này.
Tình trạng sức khỏe: Những vấn đề về sức khỏe như bệnh truyền nhiễm tuyến giáp
Bệnh truyền nhiễm tuyến giáp hoặc hội chứng Cushing có thể đóng góp một phần vào việc trẻ em bị béo phì.
Để giảm nguy cơ béo phì ở trẻ em, cần tạo ra một môi trường lành mạnh
Cân bằng chế độ ăn uống, khuyến khích hoạt động thể chất. Và thường xuyên kiểm tra sức khỏe của trẻ.
DẤU HIỆU BÉO PHÌ Ở TRẺ EM
Để nhận biết sớm dấu hiệu trẻ béo phì sẽ giúp cha mẹ chủ động phòng ngừa và duy trì lối sống. Ăn uống khoa học, ổn định cho bé:
- Chỉ số BMI của trẻ cao hơn 20% so với mức tiêu chuẩn
- Mỡ tích nhiều tại một số vùng trên cơ thể như cằm, hai bên ngực, cánh tay, đùi. Điều này khiến trẻ vận động khó khăn, chậm chạp
- Trẻ có biểu hiện thèm ăn, ăn nhiều, khẩu phần ăn mỗi bữa ngày càng tăng
- Trẻ luôn có nhu cầu ăn đồ ngọt, như bánh, kẹo, đồ ăn nhanh,…
- Trẻ không chịu ăn rau, hoặc ăn rất ít
NHỮNG HẬU QUẢ CỦA NGUYÊN NHÂN BÉO PHÌ Ở TRẺ EM
Nguyên nhân béo phì ở trẻ em, thực trạng thừa cân khi bệnh nặng sẽ khó chữa hơn so với trẻ đủ cân.
Trẻ béo phì sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh như : cao huyết áp, dư mỡ trong máu, gan nhiễm mỡ, tiểu đường, rối loạn chuyển hóa mỡ máu,…
Do hệ nội tiết, chuyển hóa bị ảnh hưởng.
Trẻ dễ mắc các bệnh như thoái hóa khớp, đau thắt lưng khi bị thừa cân béo phì. Do trọng lượng cơ thể tăng, gây sức nặng đè ép lên các khớp của trẻ.
Khi bị thừa cân béo phì trẻ sẽ dễ bị rối loạn đường tiêu hóa.
Ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ: khi bị thừa cân béo phì bé dễ bị tự ti.
Do bạn bè trêu gẹo, chế giễu, dần dần khiến con trở nên thụ động. Thiếu linh hoạt, cô độc, trầm cảm.
Đặc biệt nếu hồi nhỏ bị thừa cân béo phì. Khi trưởng thành trẻ sẽ dễ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, đái tháo đường, gan nhiễm mỡ,…
ĐIỀU TRỊ NGUYÊN NHÂN BÉO PHÌ Ở TRẺ EM
Sẽ tùy thuộc nguyên nhân. Độ tuổi và mức độ béo phì của trẻ để xác định mục tiêu điều trị cho trẻ :
Xây dựng thói quen ăn uống và vận động lành mạnh
Nguyên tắc cơ bản là điều chỉnh thói quen ăn uống, lựa chọn thực phẩm lành mạnh, tăng cường vận động thể lực.
Hạn chế nguồn cung cấp các năng lượng dư thừa từ thực phẩm giàu năng lượng như dầu mỡ, đường, bánh kẹo ngọt,…
Khuyến khích tăng cường vận động ít nhất 20-30 phút mỗi ngày
Qua trò chơi và thể dục thể thao: nhảy dây, bơi lội, chạy hoặc đi bộ nhanh,…ưu tiên môn thể thao phù hợp với sở thích của trẻ.
Nguyên nhân béo phì ở trẻ em – Tiết chế ăn uống
Xây dựng thực đơn chặt chẽ trong trường hợp béo phì nặng cần xác định mục tiêu giảm cân
Can thiệp tích cực đa chuyên ngành
Phải cần có sự tham gia phối hợp của nhiều chuyên gia. Bao gồm bác sĩ, tiết chế viên, chuyên viên tư vấn tâm lý, chuyên viên tư vấn vận động
Để kết hợp nhiều biện pháp nhằm thay đổi nhận thức. Hành vi bên cạnh các giải pháp tiết chế ăn uống- vận động.
Điều trị bằng thuốc – Nguyên nhân béo phì ở trẻ em
Thường trẻ béo phì ăn uống thiên lệch. Mất cân đối sẽ được xem xét bổ sung chất đạm, vitamin, khoáng chất, omega3, chất xơ,…
Tùy trường hợp. Ngoài ra, điều trị bằng thuốc còn áp dụng để điều trị nguyên nhân và biến chứng của béo phì.
PHÒNG CHỐNG NGUYÊN NHÂN BÉO PHÌ Ở TRẺ EM
Để phòng chống nguyên nhân béo phì ở trẻ em,thực trạng thừa cân. Bố mẹ nên cùng trẻ thực hiện những việc sau:
- Cho trẻ ăn cân đối, đa dạng các loại thực phẩm, tăng cường ăn cá, hải sản.
- Ăn nhiều rau xanh và hoa quả ít ngọt. Giảm bớt gạo, thay bằng khoai, ngô là những thức ăn cơ bản giàu chất xơ.
- Nên uống sữa không đường, trẻ lớn nên uống sữa gầy (sữa bột tách bơ)
- Hạn chế các món rán (chiên), xào. Nên ưu tiên các món luộc, hấp, kho.
- Nhai kĩ và ăn chậm.
- Ăn đều đặn, đúng giờ, ăn đủ 3 bữa, không bỏ bữa (nhất là bữa sáng). Không để trẻ quá đói vì nếu quá đói trẻ sẽ ăn nhiều để bù lại ở các bữa sau làm mỡ tích lũy nhanh hơn. Nên cho trẻ ăn trước 8h tối.
- Không uống các loại nước ngọt đóng chai, nước ngọt có ga. Hạn chế các loại bánh kẹo, đường mật, kem.
- Trong nhà không nên dự trữ các loại thức ăn giàu năng lượng như: bơ, pho mát, bánh, kẹo, socola, kem, nước ngọt,…
- Hạn chế tiền tiêu vặt để giảm việc trẻ mua thức ăn không lành mạnh (thức ăn nhanh, chiên rán, đồ ngọt,…) dễ gây thừa cân, béo phì.
- Tăng cường vận động thể lực. Hạn chế ngồi lâu một chỗ, đọc truyện, chơi game, vào mạng xã hội,…
- Theo dõi cân nặng và chiều cao định kỳ của trẻ bằng cách cân, đo hàng tháng.
- Cho trẻ ngủ sớm (nên ngủ trước 22h) và ngủ đủ giấc.
CÁC XÉT NGHIÊM CẬN LÂM SÀNG VÀ CHẨN ĐOÁN TRẺ BÉO PHÌ
Các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán yếu tố nguy cơ và nguyên nhân
- Lipid máu: Có thể tăng Cholesterol, Triglyceride
- Đường huyết: Có thể rối loạn đường huyết lúc đói, rối loạn chuyển hóa đường hoặc đái tháo đường
- Siêu âm bụng tổng quát: Có thể gan nhiễm mỡ
- Định lượng nội tiết tố tuyến thượng thận, tuyến giáp, tuyến yên…
- Chụp sọ não
Chẩn đoán béo phì
Chẩn đoán béo phì dựa vào nhiều yếu tố. Dựa vào các số đo nhân trắc để đánh giá sự cân đối của cân nặng so với chiều cao
Phân tích thành phần cơ thể, bề dày nếp gấp da, vòng bụng để đánh giá sự tích mỡ
Đánh giá khẩu phần ăn uống- vận động, tiền sử gia đình, khám các dấu hiệu của biến chứng
Và các dấu hiệu gợi ý nguyên nhân của béo phì. (chậm phát triển tâm thần, dị tật bẩm sinh, bệnh lý nội tiết)
Việc chẩn đoán nguyên nhân của béo phì thứ phát rất phức tạp
Có khi cần phải làm những xét nghiệm định lượng hormone. Và làm nhiễm sắc thể mới chẩn đoán nguyên nhân gây béo phì.
NHỮNG CÂU HỎI VỀ NGUYÊN NHÂN BÉO PHÌ Ở TRẺ EM
Trẻ em nặng bao nhiều được gọi là béo phì?
Trẻ nặng bao nhiêu được coi là béo phì phụ thuộc vào chỉ số khối cơ thể (BMI – Body Mass Index)
Công thức tính BMI cho trẻ em khác với người lớn.
Dưới đây là hướng dẫn tổng hợp về phân loại BMI cho trẻ em:
- Trẻ có chỉ số BMI dưới 5%: Trẻ được coi là gầy.
- Trẻ có chỉ số BMI từ phân vị thứ 5 đến 85: Trẻ có cân nặng bình thường.
- Trẻ có chỉ số BMI từ phân vị thứ 85-95: Trẻ được xem là thừa cân.
- Trẻ có chỉ số BMI trên 95th percentile: Trẻ được coi là béo phì.
Tại sao dẫn đến nguyên béo phì ở trẻ em?
Chế độ ăn không lành mạnh: Chế độ ăn chứa quá nhiều thức ăn có năng lượng cao như thức ăn nhanh, thức ăn chứa nhiều đường và chất béo, ít rau và trái cây
Thiếu hoạt động thể chất: Hiện nay trẻ em thường ít tham gia vào hoạt động thể chất và kết thúc hoạt động tĩnh tại như xem Tivi, chơi game điện tử.
Nguyên nhân di truyền: Yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong béo phì ở trẻ em. Nếu có người thân trong gia đình béo phì, trẻ em có nguy cơ cao hơn mắc bệnh này.
Môi trường gia đình: Nếu môi trường gia đình không khuyến khích chế độ ăn lành mạnh và hoạt động thể chất. Thì trẻ em có thể học hỏi và phát triển thói quen không lành mạnh.
Tình trạng sức khỏe: Các tình trạng sức khỏe như bệnh truyền nhiễm tuyến giáp. Hội chứng Cushing hoặc các vấn đề sức khỏe khác cũng có thể làm tăng nguy cơ béo phì ở trẻ em.
Vì sao trẻ thừa cân nhưng vẫn thiếu chất?
Rất nhiều bậc phụ huynh không nhận ra trẻ bị thừa cân. Do tâm lý thường cho rằng con mập một chút mới là đủ, là khỏe.
Nhưng thực tế có một số bé dù bị coi là “hơi còi” nhưng thực chất là bé đã đủ cân rồi nhé.
Trẻ thừa cân béo phì nhưng lại thiếu nhiều chất dinh dưỡng cần thiết
Do chúng được “che đậy” dưới thân hình mũm mĩm. Vì vậy các bậc phụ huynh thường cho rằng con mập tức là đủ chất nhưng thực ra không phải.
Nguyên nhân béo phì ở trẻ em, thực trạng thừa cân. Là do bé chủ yếu tiêu thụ các chất đạm, đường, chất béo, còn các chất xơ, vitamin
Và khoáng chất cần thiết khác có thể bị thiếu hụt mà ba mẹ không hề biết. Chỉ đến khi đi thăm khám mới phát hiện ra.
Đặc biệt, trẻ thừa cân, béo phì rất hay thiếu vitamin D.
Đây là một chất rất cần thiết cho quá trình tổng hợp xương vững chắc, giúp trẻ cao lớn hơn.
Khi thiếu vitamin D trẻ cũng dễ mắc các bệnh về hô hấp như hen phế quản, bệnh nhiễm trùng, …
Trên đây là những thông tin mà Nhà thuốc Minh Khang muốn chia sẻ đến mọi người. Liên quan đến nguyên nhân béo phì ở trẻ, thực trạng thừa cân
Ba mẹ tuyệt đối không nên xem nhẹ tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ.
Hãy chủ động dự phòng từ sớm để giúp con phát triển cân đối, tránh được những hệ lụy cho sức khỏe.
